مذاکرات اتمی میان ایران و آمریکا به مرحله سوم خود رسیده است. در این مرحله، طرفین وارد مباحثات کارشناسی شده و مذاکرات به مرحله جزئیات رسیده است. فضای سازنده مذاکرات و روایتهای مثبت هر یک از طرفین، دستیابی به توافق را بسیار محتمل نشان میدهد. سرعت بالای پیشرفت مذاکرات، دستیابی به توافق در مدتی به مراتب کوتاهتر از برجام را بسیار محتمل کرده است.
در فضای مثبت ایجاد شده، بازارهای مختلف نیز تحت تاثیر قرار گرفته اند. شاخص ترین بازاری که از فضای مثبت مذاکرات تحت تاثیر قرار گرفته، بازار ارز است. طی دو هفته منتهی به آغاز اردیبهشت، نرخها در بازار ارز حدود ۲۰ درصد کاهش داشتهاند. خوش بینیها به حدی بوده که انتظار کاهش بیشتر نرخ ارز در هفتههای آتی و به ویژه پس از توافق هم در فضای رسانه ای شکل گرفته است. این شرایط نشان میدهد انتظارات اقتصادی آحاد جامعه در نتیجه مذاکرات جاری و احتمال بالای دستیابی به توافق، به میزان چشمگیری تعدیل شده است.
کاهش شدید نرخ ارز و انتظار برای کاهش بیشتر آن در آینده نزدیک، حاکی گزارههای مختلفی است.
اولین نتیجه ای که از کاهش شدید نرخ ارز میتوان دریافت، هیجانی بودن رشد آن طی هفتههای پیش از این است. طی هفتههای پایانی سال گذشته و نخستین روزهای سال جدید، نرخ ارز در اثر هیجانات سیاسی دچار رشد بیش از انتظار شد. بسیاری از کارشناسان در همان روزها، بر هیجانی بودن رشد نرخ تاکید کردند. با تخلیه هیجان از بازار طی روزهای اخیر، نرخ ارز نیز به میزان چشمگیری کاهش یافت تا مشخص شود نرخهای اعلامی در روزهای پایانی سال گذشته و اوایل سال جاری، حبابی بوده است. این دقیقا همان نکته ای است که پیش از این، بانک مرکزی هم بدان اشاره کرده و بر گذرا بودن این نرخها تاکید کرده بود.
نکته نهفته دیگر در روند هفتههای اخیر بازار ارز، پرریسک بودن این بازار برای سرمایه گذاری است. نوسانات پرتعداد و با دامنه زیاد، همان چیزی است که در ادبیات رایج اقتصادی و مالی از آن به عنوان «ریسک» یاد میشود. مرور روند ماههای اخیر بازار ارز نشان میدهد این بازار یکی از پرریسک ترین بازارهای کشور برای سرمایه گذاری است.
نکته نهفته دیگر در وقایع اخیر بازار ارز، نقش مهم انتظارات در این بازار است. این نکته، دلالتهای مهمی برای مدیریت ارزی کشور دارد. با توجه به نقش پررنگ انتظارات در نوسانات نرخ ارز، تدوین یک سیاست ارتباطی قوی در بانک مرکزی برای مدیریت کارآمد انتظارات و بزنگاههای آتی، میتواند ضمن ارتقای توان سیاستگذار در مدیریت بازار ارز، هزینه حفظ ثبات ارزی را کاهش دهد.
نظر شما